Αλλαγές σε ωράρια, τηλεργασία, απολύσεις αλλά και υπερωρίες

Οι παρεμβάσεις που αναμένεται να ενταχθούν στο εργασιακό ν/σχ – Νέο τοπίο για τον συνδικαλισμό

Το τελικό κείμενο του σχεδίου νόμου είναι ακόμα υπό διαμόρφωση και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός του Μαΐου. Ήδη όμως οι βασικές παράμετροι έχουν γίνει γνωστές. Ας δούμε τις κυριότερες αλλαγές που θα προκύψουν:

1 Διευθέτηση χρόνου εργασίας

Πρόκειται για το μέτρο της ατομικής σύμβασης που εισάγεται στο εξής και βάσει του οποίου θα μπορούν εργοδότες και εργαζόμενοι να συμφωνούν απευθείας για βασικά σημεία απασχόλησης, όπως είναι το ωράριο. Προωθείται διαδικασία, σύμφωνα με την οποία αντικαθίσταται το οκτάωρο από το δεκάωρο και η πενθήμερη απασχόληση από τετραήμερη. Έτσι οι ώρες εργασίας εβδομαδιαίως θα παραμένουν αναλλοίωτες.

Όμως ήδη υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις, καθώς μια σειρά από παράγοντες της αγοράς, αλλά και συνδικαλιστικοί φορείς όπως η ΔΑΚΕ, που πρόσκειται στη Ν.Δ., θεωρούν ότι με τον τρόπο αυτό «στρώνεται το χαλί» στην επικράτηση καταχρηστικών εργοδοτικών πρακτικών που θα λειτουργούν εκβιαστικά και υπό την απειλή της απόλυσης.

Η προσθήκη στην ίδια διάταξη της αμοιβής της όποιας υπερωριακής απασχόλησης με ρεπό ή με άδεια εκτιμάται ότι θα καταργήσει μια βασική πηγή εισοδήματος για πολλούς εργαζόμενους.

2. Καθορισμός ανώτατου ύψους νόμιμων υπερωριών

Στην υπό διαμόρφωση διάταξη υπάρχει το σενάριο να αυξηθεί το ανώτατο ύψος νόμιμων υπερωριών στις 150 ώρες ανά έτος. Σήμερα η διάταξη που υπάρχει θέλει το όριο να βρίσκεται στις 120 ώρες ανά έτος για όσους εργάζονται στην παροχή υπηρεσιών και το εμπόριο και στις 48 ώρες το εξάμηνο (96 το έτος) για όσους εργάζονται σε βιομηχανίες, βιοτεχνικές υπηρεσίες, εκμεταλλεύσεις και εργασίες. Εκτιμάται ότι εάν περάσει η συγκεκριμένη διάταξη, τότε είναι πιθανό να λειτουργήσει αποτρεπτικά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ουσιαστικά, αντί να καλυφθούν οι όποιες ανάγκες με νέες προσλήψεις, θα ρυθμιστούν με αύξηση στις υπερωρίες.

3.Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας

Πρόκειται για μέτρο που στοχεύει στη μείωση της αδήλωτης και της υποδηλωμένης απασχόλησης. Η σωστή χρήση της θα συμβάλει ώστε να περιοριστεί η παραβατικότητα στην αγορά εργασίας και να αυξηθούν τα έσοδα στα ασφαλιστικά ταμεία. Απώτερος στόχος είναι και ο έλεγχος του νέου μοντέλου απασχόλησης, δηλαδή της τηλεργασίας.

Η διαδικασία θα περιλαμβάνει τη δήλωση του ωραρίου σε πραγματικό χρόνο (είσοδος και έξοδος από τον χώρο εργασίας). Έτσι θα περιοριστούν οι περιπτώσεις εργοδοτών που δεν δηλώνουν τις υπερωρίες και αξιοποιούν τους εργαζόμενους πέραν του ωραρίου.

Η ψηφιακή κάρτα εργασίας αναμένεται να επεκταθεί από τις πολύ μεγάλες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπου διαπιστώνονται και τα μεγαλύτερα ποσοστά παραβατικότητας.

4. Το πλαίσιο για την τηλεργασία

Πρόκειται για το νέο «μοντέλο» εργασίας που ήρθε για να μείνει, καθώς λειτούργησε σε πολύ μεγάλο βαθμό τους τελευταίους 15 μήνες της πανδημίας. Στην υπό διαμόρφωση διάταξη θα αναγράφεται ο εθελοντικός χαρακτήρας της επιλογής και θα τονίζεται η εξαρτημένη σχέση εργασίας. Στόχος είναι να γίνεται απόλυτα ξεκάθαρο ότι δεν θα καταστρατηγούνται οι συνθήκες πλήρους και σταθερής απασχόλησης, ούτε ότι θα υπάρχουν μισθολογικές διακρίσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους με τηλεργασία και σε εκείνους που θα δουλεύουν στον χώρο της επιχείρησης. Το ίδιο θα ισχύει και για τυχόν επαγγελματική εξέλιξη και κατάρτιση.

5. Εξίσωση του τρόπου υπολογισμού και του ύψους της αποζημίωσης απόλυσης του εργατοτεχνίτη με αυτή του υπαλλήλου

Πρόκειται για μια διάκριση που υπήρχε εδώ και 100 χρόνια και τώρα καταργείται. Εφεξής δεν θα υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον εργατοτεχνίτη και στον υπάλληλο. Το γεγονός αυτό θα επιφέρει εξίσωση στο σύνολο του πλαισίου απόλυσης, που μέχρι τώρα ήταν σε βάρος του εργατοτεχνίτη (χρόνος προειδοποίησης, ύψος αποζημίωσης απόλυσης). Επίσης, θα επέλθει αντίστοιχη ισορροπία και στην όποια διαχείριση της επαγγελματικής σταδιοδρομίας (επαγγελματική εξέλιξη, κατάρτιση). Πλέον οι εργατοτεχνίτες θα διέπονται από τους όρους αμοιβής και εργασίας που ισχύουν για τους υπαλλήλους (κατώτατες, πρόσθετες αμοιβές).

6. Ισορροπία επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές – Ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας

Πρόκειται για ενσωμάτωση της οδηγίας 2019/1158/ΕΕ. Σε αυτή, μεταξύ άλλων υπάρχει η διάταξη για την άδεια πατρότητας (14 ημέρες στην πλήρη και 10 ημέρες στη μερική απασχόληση) και τις γονικές άδειες και στους δύο γονείς (τέσσερις μήνες συνεχόμενα ή τμηματικά, οι δύο με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό). Επίσης, υπάρχει ξεχωριστή διάταξη για τη δίμηνη προστασία απόλυσης για τον άνδρα από τον τοκετό και προστασία από την απόλυση όταν γίνεται χρήση της άδειας πατρότητας. Με τη χρήση αυτής της κοινοτικής οδηγίας, περιορίζονται εμμέσως πλην σαφώς και κάποια από τα αντικίνητρα για την πρόσληψη των γυναικών.

7. Ηλεκτρονικό μητρώο συνδικαλιστικών οργανώσεων

Στόχος είναι να διασφαλιστεί η διαφάνεια στο συνδικαλιστικό κίνημα και να εξαλειφθούν τα σωματεία «σφραγίδα» και οι διπλοψηφίες που τόσο έχουν ταλαιπωρήσει τον χώρο κατά το παρελθόν και έχουν γίνει πεδίο αντεγκλήσεων.

Ζητούμενο αποτελεί το μέτρο αυτό να μη λειτουργήσει αποτρεπτικά για νέες εγγραφές μελών υπό τον φόβο διώξεων από τους εργοδότες.

8. Ηλεκτρονικό μητρώο εργοδοτικών οργανώσεων

Στόχος της παρέμβασης είναι να καταγράφονται οι επιχειρήσεις-μέλη του κάθε εργοδοτικού συνδέσμου έτσι ώστε να μπορούν να καταμετρηθούν οι εργαζόμενοι σε αυτούς. Έτσι εκτιμάται ότι θα μπορεί να βρεθεί εάν καλύπτεται η προϋπόθεση του 50% + 1 εργαζομένου, ώστε μια ομοιοεπαγγελματική ή κλαδική σύμβαση να κηρυχθεί ως υποχρεωτική για όλα τα μέλη-επιχειρήσεις, άρα και τους εργαζόμενους ενός κλάδου.

9. Προστασία και βελτίωση συνθηκών εργασίας στις διαδικτυακές πλατφόρμες

Θα επιχειρηθεί για πρώτη φορά μια πρώτη χαρτογράφηση και εννοιολόγηση του χώρου, κάτι που λείπει τόσο σε εγχώριο όσο και σε επίπεδο Ε.Ε. Θα τονίζεται η εξαρτημένη σχέση εργασίας με καταβολή εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία, θα γίνεται λόγος στον σεβασμό του ατομικού και συλλογικού εργατικού δικαίου και στην ανεμπόδιστη διενέργεια ελέγχων από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Επίσης, θα αποσαφηνίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων (ωράριο, υπερωρίες, άδειες, θεσμικοί όροι), ενώ θα παρέχεται το δικαίωμα της συλλογικής εκπροσώπησης.

10. Άκυρη και καταχρηστική απόλυση και δικαίωμα επαναπρόσληψης

Το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται σενάριο, βάσει του οποίου θα δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη, σε περίπτωση που κριθεί καταχρηστική μια απόλυση, αντί για την επαναπρόσληψη του εργαζόμενου να του χορηγεί πρόσθετη αποζημίωση. Ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης αυτή θα μπορεί να κυμαίνεται από τρεις έως 24 μισθούς.

‘Ομως, αντί αυτή η επιλογή να αποτελεί δικαίωμα του εργαζόμενου, που καταχρηστικά απολύθηκε, είναι πιθανό να αποτελεί δικαίωμα του εργοδότη.

11. Συνδικαλιστική δράση, λειτουργία και λήψη αποφάσεων απεργίας

Στις υπό επεξεργασία διατάξεις, υπάρχει η σκέψη να παρέχεται η δυνατότητα για περιπτώσεις προκήρυξης απεργίας να έχουν δικαίωμα ψήφου και εργαζόμενοι που δεν είναι μέλη του εκάστοτε σωματείου. Παράλληλα προωθείται και το μοντέλο της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που πρέπει όμως να διασφαλίζει το αδιάβλητο της διαδικασίας, αλλά και τη μυστικότητα της ψήφου.

Στις ίδιες διατάξεις θα υπάρχει η πρόβλεψη για επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας ώστε το 33% του προσωπικού να συνεχίζει να εργάζεται υποχρεωτικά και σε περιόδους απεργιακών κινητοποιήσεων. Επίσης, αναμένεται να περικοπούν τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Ένσημα σε συνδικαλιστές.

12. Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας

Στο νομοσχέδιο αναμένεται να υπάρχει διάταξη που εκχωρεί αρμοδιότητες από το ΣΕΠΕ στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Ζητούμενο όμως αποτελεί να δημιουργηθούν οι απαραίτητες δομές στον ΟΜΕΔ ώστε να μπορεί να υποστηρίξει μια τέτοια διαδικασία.

Έτσι όπως είναι διαμορφωμένος σήμερα, υπάρχει ο κίνδυνος να ενταθούν, αντί να αμβλυνθούν, οι ανεπάρκειες του συστήματος ελέγχου στην αγορά εργασίας.